Rafbílar í sögu Volvo Cars

Hans Hedberg, menningarstjóri Volvo Cars, stendur fyrir framan einn af fyrstu tveimur rafbílum Volvo – lítið farartæki sem líkist pappakassa á hjólum. Hann er einn af hundruðum bíla á Volvo-safninu í Arendal.

Fyrir nokkrum árum yfirgaf hann feril sinn sem bílablaðamaður og tók við starfi menningarstjóra hjá Volvo Cars.

„Ég er hluti af teyminu og tryggi að við förum með grunngildin okkar inn í rafræna framtíð,“ segir Hans. „Við höfum smíðað bíla í 95 ár og erum orðin hluti af sænskri menningu. Það veitir okkur sérstöðu sem margir keppinautar okkar geta aðeins látið sig dreyma um.

Sem Svíi er auðvelt að taka Volvo sem sjálfsögðum hlut,“ heldur Hans áfram. „Ekki síst fyrir mig sem er fæddur og uppalinn í nágrenni við Volvo Cars. En nú þegar ég hef ferðast um heiminn og prófað nánast alla bíla sem í boði eru sé ég þetta frá öðru sjónarhorni. Volvo er fyrirtæki sem ég er stoltur af.“

Elbil (rafbíll á sænsku) frá Volvo kom á markað 1976 og var að hluta til fjármagnaður af Televerket (sænska fjarskiptafyrirtækinu). Á þeim tíma lögðu bílafyrirtæki áherslu á innspýtingar, drifkraft og forþjöppur. Þrátt fyrir samfélagsumræðu og þróun á umhverfisvænum rafbílum, sem þá voru kallaðir Volvo Personvagnar, var áhugi almennings lítill.

Rafbílar voru álitnir hægir og þungir og fólki þótti vesen að hlaða þá. Á þeim tíma voru þeir ekki teknir alvarlega í samanburði við bíla með brunahreyfla, sem voru að verða sífellt sparneytnari og minna skaðlegir umhverfinu. Það var synd þar sem fyrstu tveir rafbílarnir frá Volvo stóðu við sitt: að keyra styttri vegalengdir til að dreifa pósti og hjálpa starfsfólki Televerket í Gautaborg án útblásturs.

Í fréttatilkynningunni haustið 1976 var lögð áhersla á mikilvægi þess að hlaða Elbilinn með kolefnishlutlausu rafmagni. Tólf sex volta rafhlöður veittu bílunum 50 kílómetra drægni eða tveggja tíma akstur. Skjöl frá níunda og fyrri hluta tíunda áratugarins gera það ljóst að kostir og áskoranir rafbíla voru þær sömu og við sjáum í dag. Þeir voru taldir umhverfisvænni, hljóðlátari, ódýrari í viðhaldi og með lengri endingu. Rafhlaðan var áskorunin.

Glæsilegur hugmyndabíll

Í sýningarsal í París árið 1992 sýndi Volvo Cars glæsilega hugmyndabílinn ECC. Jafnvel þó að tvinnlausn bílsins, þ.e. rafmótor og gashverfill, hafi verið áhrifamikil vakti hönnun hans mesta athygli en hún var undanfari væntanlegrar S80-gerðar.

Þegar litið er um öxl skilaði árið 1995 enn áhugaverðari þróun með tilliti til rafvæðingar. Það ár kynnti Volvo Cars frumgerð byggða á nýstárlegri 850-gerð sem hafði verið kynnt fjórum árum áður. Volvo 850 var einstakur bíll með framhjóladrifi og hliðarloftpúðum og var kynntur á markað sem „öruggasti bíll í heimi“.

Hans útskýrir að Volvo 850 hafi verið mikilvægasta iðnfjárfesting Svíþjóðar á sínum tíma og falið í sér rafmagnslausn.

Tvinnbíll á undan sinni samtíð

Frumgerðin HEV 98 var tvinnbíll sem hægt var að hlaða og virkaði að mestu leyti eins og tvinnbílar dagsins í dag, bæði með hlaðanlegum rafmótor og hefðbundnum brunahreyfli. Hann var þróaður til að uppfylla fyrirhugaða bandaríska lagakröfu sem var síðan aldrei innleidd.

„Að mínu mati er HEV 98 einstaklega heillandi,“ segir Hans. „Hann er með 85 kílómetra rafhlöðudrægni, samtals um 400 kílómetra drægi og fyrirferðarlítilli rafhlöðusamstæðu, en kom einfaldlega of snemma á markað og var of góður fyrir sinn tíma. Frumgerðin er einnig fullkomlega ökufær. Eins og mörgum af hugmyndabílunum okkar var honum ekið hundruð kílómetra til prófunar.“

En rétt þegar tvinnbíllinn var fullþróaður ákvað Volvo Cars að fjárfesta ekki frekar í raf- og tvinnbílum. Á þeim tíma snerist umræðan í bílaheiminum um afköst frekar en eldsneytisnotkun og sjálfbærni.

Fyrirtækjabíllinn Volvo C30

Volvo Cars hélt áfram að gera tilraunir. Árið 2001 var ISG-lausnin kynnt sem innbyggður startari/rafall, sem hlóð 42 volta rafhlöðu og var undanfari nútímatvinnbíla. Árið 2011 urðu kaflaskil með tilkomu smærri gerðar af hinum rafknúna Volvo C30 sem var að hluta til fjármögnuð af Energimyndigheten (orkumálaráðuneytið) fyrir ökumenn fyrirtækjabíla hjá fyrirtækjum og stjórnvöldum. Bílarnir voru hlaðnir með því að stinga þeim í samband við innstungu og var drægni þeirra um 150 kílómetrar.

„Með Volvo C30 Electric er ljóst að við vorum með skýra rafvæðingarstefnu fyrir meira en tíu árum,“ útskýrir Hans. „Bílarnir voru farnir að vekja áhuga en við vorum samt svolítið snemma á ferðinni. Almenn umræða snerist um umhverfisvæna bensín- og etanólbíla, dísilvélar með lítilli koltvísýringslosun og sparneytnar bensínvélar.

Allir sem hafa ekið C30 Electric vita að þetta er góður bíll,“ heldur Hans áfram. „Einfaldur, hraðskreiður og býður upp á hagnýtar lausnir til að hita upp innanrýmið. C30 Electric varð svo vinsæll að við þróuðum aðra kynslóð nokkrum árum síðar. Enn þann dag í dag eru þessir bílar algeng sjón á bílastæði starfsmanna hjá Volvo Torslanda.“

Rafbílar sem hluti af lausninni

Hans stendur enn og aftur fyrir framan Elbil 1976. Verkefnið var þróað eftir umhverfisverndarráðstefnu Sameinuðu þjóðanna árið 1972, þar sem þáverandi framkvæmdastjóri Volvo Cars, Pehr G Gyllenhammar, sagði hin frægu orð: „Sem bílaframleiðandi erum við hluti af vandamálinu og því verðum við að vera hluti af lausninni.“

„Hver vill ekki fá lítinn og flottan rafknúinn borgarbíl þessa dagana?“ spyr Hans. „Í dag leita kaupendur um allan heim að bílum sem eru framleiddir og hlaðnir á sjálfbæran hátt. Með öðrum orðum er kominn tími fyrir Elbil 1976. Viðleitni Volvo Cars til að framleiða örugga bíla á sjálfbæran hátt með fólk í fyrsta sæti hefur aldrei verið meira viðeigandi.

Það hefur því aldrei verið jafn spennandi og nú að vinna með tilliti til fortíðar – og framtíðar – Volvo Cars.“