Laat uw hoofd rusten in de veiligheid van een Volvo
Een auto zonder hoofdsteun? Tot de jaren 1960 was dat heel normaal. Maak kennis met Margit Engellau, de vrouw achter de ontwikkeling van de hoofdsteun.
De Volvo P1800 S, een van onze eerste wagenmodellen met hoofdsteun.
Hans Hedberg, heritage manager bij Volvo Cars, staat in een gerenoveerde hangaar in Arendal op het eiland Hisingen. De hangaar is verbonden aan het Volvo Museum, dat binnenkort verhuist naar World of Volvo. Dit is het nieuwe, ambitieuze Experience Centre van Volvo Cars, dat begin 2024 de deuren opent in het centrum van het Zweedse Gotenburg.
Hans staat naast een prachtige blauwe Volvo P1800 S uit 1968. Op het eerste gezicht zie je niets ongewoons aan deze wagen, maar dit model heeft een accessoire dat geen enkele andere auto ter wereld eind jaren 1960 had: een hoofdsteun.
In 1956 werd Gunnar Engellau CEO van Volvo Cars en hij had grootse plannen met het bedrijf. Hij wou de Amerikaanse markt veroveren met meer modellen en veiligere wagens. Toen Gunnar Volvo Cars overnam, produceerde het bedrijf jaarlijks 31.000 auto's. Toen hij in 1971 zijn functie doorgaf, bedroeg dit aantal ruim 205.000. Onder zijn leiding groeide Volvo Cars uit tot een internationale autofabrikant.
De vrouw van Gunnar, Margit Engellau, was fysiotherapeut in het Sahlgrenska ziekenhuis in Gotenburg. Daar zag ze dagelijks patiënten die gewond waren geraakt bij een auto-ongeluk. In die tijd was er nog geen kennis over de inmiddels bekende whiplash. Artsen begrepen nog niet ten volle wat de gevolgen waren van een aanrijding waarbij het hoofd van de ene uiterste positie naar de andere slingert.
“Margit Engellau verzorgde veel patiënten die gewond waren geraakt in het verkeer”, vertelt Hans. “In het weekend dineerde ze samen met haar man en andere mensen van Volvo Cars en deelde ze haar ervaringen uit het ziekenhuis. Ze vond dat de nek en het hoofd van inzittenden in een auto een betere bescherming nodig hadden. Dankzij de bijdrage van Margit was Volvo Cars een grote voorloper op het vlak van veiligheid in het verkeer en bij een ongeval.”
In de jaren dat Gunnar Engellau CEO van Volvo Cars was, zette het bedrijf veel belangrijke stappen in een betere autoveiligheid. In 1959 introduceerde Volvo Cars als eerste autofabrikant ter wereld de driepuntsveiligheidsgordel als standaardaccessoire in de Amazon en de PV 544. Twee jaar daarvoor was het al mogelijk om een veiligheidsgordel als optie voor de Amazon te bestellen.
De volgende belangrijke innovatie was de Volvo-zetel, die in 1965 op de markt kwam. Deze unieke autozetel met lendensteun en kussens van zacht plastic schuim werd ontwikkeld met de hulp van medische experten.
"De Volvo-zetel was een wonder op het vlak van technologie, ergonomie en veiligheid", zegt Hans. “Dit was erg belangrijk voor Volvo. Geen enkele andere auto had in die tijd een verstelbare rugleuning. Plotseling kon de bestuurder comfortabel zitten zonder vermoeid te raken. Veilig en comfortabel zitten is nog altijd een grote prioriteit bij Volvo Cars.”
Voor de introductie van de Volvo-zetel werden ook de eerste tekeningen gemaakt van een hoofdsteun die eenvoudig op de zetel kon worden bevestigd. Opvallend is dat de nieuwe hoofdsteun in eerste instantie werd verkocht om meer comfort te bieden, en dus niet voor meer veiligheid.
Hans Hedberg opent de deur van de blauwe Volvo P1800 S. Deze auto was eigendom van Gunnar Engellau. Margit Engellau had hetzelfde model, maar dan in licht goud met een lichtbruine bekleding. De twee bijzondere auto's met de naam Gunnar en Margit zijn momenteel eigendom van Volvo Cars. Je kan ze bewonderen in het Volvo Museum.
“Gunnar Engellau reed tot 1975 in de Gunnar”, vertelt Hans. “Ik heb in de loop der jaren met veel P1800-auto's een proefrit gemaakt, maar geen enkele rijdt zo fijn als deze. De Gunnar en Margit zijn beide conceptauto's en zijn geoptimaliseerd voor een zo comfortabel mogelijke rit. Ze hebben grote carburateurs, een uitgebalanceerder chassis en zijn perfect afgesteld tot in de kleine details. De veiligheidsvoorzieningen van deze auto's waren hun tijd ver vooruit, met extra koplampen en een vroege uitvoering van koplampwissers. En hoofdsteunen uiteraard.”
Vanaf 1970 werden alle voorste zetels in een Volvo standaard uitgerust met een hoofdsteun. Dat was de volgende belangrijke mijlpaal.
Het verhaal van Margit Engellau is al vaak verteld, maar volgens Hans Hedberg nog niet vaak genoeg. In een vergeten Volvo-advertentie uit 1993 zie je Margit die patiënten in het Sahlgrenska ziekenhuis verzorgt. De advertentie eindigt met de woorden: "You may never have heard of Margit Engellau, but maybe you've seen the monument they built for her". Dan komt een rode Volvo 960 in beeld komt met de boodschap: 'drive safely'.
“Het is een mooi verhaal. Het idee achter een van onze belangrijkste veiligheidsvoorzieningen kwam van haar en werd werkelijkheid in de Volvo P1800, het mooiste Volvo-model. De sterren stonden gewoon goed", concludeert Hans.
Margit Engellau is helaas in 1981 overleden, maar haar vernieuwende ideeën redden nog altijd vele levens.
